توضیحات

دانلود پایان نامه رشته فلسفه اخلاق

وجدان اخلاقی از نگاه علامه جعفری

مقدمه

در شرق ، عده ای به مسئله وجدان اخلاقی توجه داشته اند و آن را مورد مطالعه قرار داده اند بنابراین در این تحقیق تلاش می کنیم تا وجدان اخلاقی را از نگاه علامه جعفری به عنوان اندیشمند مسلمان مشرق زمین مورد مطالعه قرار دهیم. لذا این تحقیق را به بیان آراء و افکار علامه جعفری اختصاص خواهیم داد و دیدگاه وی را در باب وجدان ذکر خواهیم کرد.

علامه محمد تقی جعفری در جستجوی اشتیاقی که وجودش از آن لبریز بود تن به سفر سپرد و با یافتن علم به آن هجرت کرد. هجرتش به درازا انجامید و چشمه هایی در وجودش به جریان انداخت که بخشی به هستی شناسی، بخشی به انسان شناسی؛ بخشی به فرهنگ؛ بخشی به ادب و زیبایی و بخش وسیعی از آن به طرحی نو در افکندن در اقلیم های معرفت فلسفه و حکمت اختصاص داشت.

وی از جمله متفکرانی است که در آثارش کمتر نوشته ای بر جای مانده است که مسئله فکر شناسی، با تمام توابعش در آن هسته اصلی و مرکزی نباشد. تمام یا اغلب بحث های محمد تقی جعفری درباره مسأله فکر و گزاره های جدی و بنیادین آن می باشد و کتاب ها و آثار وی مبیّن فکر در منظومه ذهنی اوست. یکی از تفکرات بسیار عمیق و شناخته شده محمد تقی جعفری اندیشه ای است که آن را با عنوان «حیات معقول» ابراز داشته است. حیات معقول در نظام فکری این شخصیت، یک اندیشۀ مدام و جاری است که با تبیین های علمی و چند باره وی، از فرضیه عبور و به جایگاه یک تئوری رسیده است. طی این تئوری او می کوشد در مقام یک پویش گر، میان مرزهای انسان و جهان قرار گرفته و الگویی جدید برای یک نوع جهان نگری ریشه دار طراحی کند. به نظر می رسد، جدی ترین و واضح ترین مسئله ای که در کُنه حیات ملحوظ است، ارتباط هستی با هستی از یک سو و ارتباط با انسان از سوی دیگر است. در اصل، حیات معقول می کوشد حیات را به عنوان شاخص هستی، در کنار عقل و فکر به عنوان شاخص انسان قرار دهد.

بنابراین، به سهولت می توان از حیات معقول به عنوان اندیشه و جریانی یاد کرد که درصدد و ایجاد پیوند دوباره میان هستی و انسان از منظر حیات یابی، عقل محوری و عقلانیت باشد. حیات معقول که نوعی فراخوان معنوی و اخلاقی به فرایند عقلانیت بود، همچنین، فراخوانی و حضور اخلاق و معنویت در متن عقلانیت را یاد آوری می نماید.لذا برای رسیدن به حیات معقول ملزوماتی لازم است تا انسان بتواند در حرکت به سوی آن بر آنها سوار شود. علامه برای نیل به حیات معقول کشتی که انسان را به آن می رساند در وجدان آدمی جستجو می نماید و مبنای رسیدن به حیات معقول را در آن می بیند. با نگاهی به آثار به جا مانده از علامه جعفری به راحتی می توان دید که وی از جمله متفکرانی است که بطور ویژه و ژرف به بررسی مفهوم وجدان پرداخته و آن را تبیین نموده است. وی در تعدادی چند از کتاب های خود به این مفهوم توجه داشته و بر آن تامل نموده است. عمدۀ بحث های وی در باب وجدان، در کتابی با عنوان " وجدان" آمده است و در آن تمام تلاش خود را نموده است تا بتواند این ندای درونی که خداوند در نهاد آدمی قرار داده است را به شیوایی تمام و کمال توصیف و تبیین کند. وی در طی مباحث خود در باب وجدان تلاش نموده است تا نظرات دیگر اندیشمندان را نیز در باب وجدان بررسی و نقد نماید. از جمله این اندیشمندان می توان به بالزاک، حافظ، و مولانا اشاره نمود. وی در کتاب شرح و تفسیر مثنوی اثر مولانا جلال الدین بلخی نیز، سخن در باب وجدان را مطرح نموده وی در این کتاب، وجدان را از دید افراد مختلف بررسی کرده است.

کلمات کلیدی:

وجدان