دانلود مقاله ترجمه شده رشته ادبیات
الگوی اخلاقی در دیوان ابوالحسن التهامی
عنوان انگلیسی:
Moral example in A.althamy's court
چكیده
علی بن محمّد بن فهد ابو الحسن التِّهامی یکی از شعرای برجسته‌ی عرب می‌باشد که ـ چنانکه ابن خلّکان می‌گوید ـ بیشتر دیوانش گلچین ادب می‌باشد. دیوان او به ویژه شامل مسائل و مفاهیم دینی ـ اخلاقی بوده و مورد توجّه دانشمندان و پژوهشگران علم اخلاق بوده و هست. موضوعات آن در بسیاری از محافل ادبی و دینی همواره مدار بحث اهل تحقیق است. او یکی از شاعران مشهور اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری می‌باشد. پرداختن و پژوهش در دیوان ابو الحسن التِّهامی مطالبی در خور توجّه را در بر دارد، از جمله می‌توان تأثیر دین مبین اسلام و قرآن کریم را بر تمام آن مشاهده نمود و در آن به وفور دعوت به اخلاق اسلامی را یافت. و اینکه دنیا تنها معبری است و به علّت فانی بودن آن، تقوای خداوند و فرا رسیدن ناگهانی مرگ نباید آلوده به رذایلی گشت که موجب عقاب و عذاب خداوندی می‌شوند. تاکنون دیوان ابو الحسن التِّهامی با رویکردهای مختلف، مورد توجّه محققان و پژوهشگران ادبیات عربی و فارسی بوده و نگارنده در این مقاله تلاش دارد از رویکردی دیگر، به اشعار تِهامی توجّه داشته و آن یک بررسی گذرا بر الگوی اخلاق و صفات او در اشعار این شاعر می‌باشد.
و با ذکر شواهدی چند به این مسأله می‌پردازد، و با روش تحلیلی توصیفی الگوی اخلاقی در اشعار ابو الحسن التِّهامی را مورد بحث قرار می‌دهد.
كلمات كلیدی:
الگو
ابو الحسن التِّهامی
قرآن
بذل و بخشش
فضایل
مقدّمه
دیوان ابو الحسن التِّهامی از زمان‌های دور شهرتی حاصل کرده، در میان ادب دوستان رواجی بسزا یافته و مورد مطالعه و توجّه ارباب ادب و اهل ذوق قرار گرفته است. زیرا با تمام حجم اندک خود لبریز از نکات تازه و نو ظهور، و تشبیهات و استعارات فراوان و بعید و تشبیهات تمثیلی می‌باشد. همچنین شاعر آن، جانی شوریده و سرشار از فریادهای انسانی و اسلامی دارد. از همین روی بسیاری از کتب دینی و اخلاقی در راستای تبیین اخلاق حمیده به اشعار او همچون شواهدی بر صحّت مدَّعی پرداخته و در تبیین موارد مختلف از آن‌ها و بلاغت و رسایی آن‌ها بهره جسته‌اند.
ابو الحسن التِّهامی ـ با توجّه به دیوان او ـ دارای ذهنی روشن، طبعی روان و قریحه‌ای فیّاض بوده، و صاحب آگاهی فراوانی در علوم مختلف و از معرفتی بس گسترده و بصیرتی شگرف برخوردار بوده است. همچنین با توجّه به شهادت بزرگان علم و ادب، او از جمله‌ی مشهورترین و آگاه‌ترین شاعران روزگار خود می‌باشد و احاطه‌ی او به مضامین اخلاقی و دینی نیز بسیار چشمگیر است. او در زندگی پر‌فراز و نشیب خود همیشه به وظایف خود در قبال خدا و دین عمل می‌کرده، آن‌ها را موجب فلاح و رستگاری می‌دانسته و مؤذِّن نماز را منادی فلاح می‌نامد. او بارها گوشزد می‌نماید که بارها از خواهش نفس خود به خاطر تقوای خداوند و حرمت نهادن به اخلاق اسلامی گذشته و مدام الگوهای اخلاقی خود را به زهد از جلوه‌های فریبنده‌ی دنیا و داشتن صداقت و صلابت در بندگی می‌ستاید.
فهرست مطالب
چكیده
مقدمه
پیشینه
ابو الحسن التِّهامی و شمّه‌ای از حیات او (000 - 416 هـ = 000 - 1025م)
اخلاق و الگوی اخلاق
الگوی اخلاق در دیوان ابو الحسن التهامی
اوصاف عمومی الگوی اخلاق
اوصاف خاصّ الگوی اخلاق
بذل و بخشش
عفو و بخشش
گشاده رویی
حلم و دور اندیشی
تواضع و فروتنی
كمك و یاری دیگران
بلند همتی
پرهیز از ریا و خودنمایی
خلاصه و نتیجه‌گیری
منابع
