هدف از این پایان نامه مولفه های تفکر انتقادی لیپمن می باشد.

 

 

لیپمن (1988، همان) نیز همچون گلاسر به طور صریح و روشن، تفکر انتقادی را به عنوان یک فرایند در نظر می گیرد. تفکر انتقادی، تفکر مسئولانه و ماهرانه ای است که قضاوت خوب را تسهیل می کند، زیرا متکی بر ملاک هاست، خود به خود اصلاح شونده است و به متن (بافت) حساس است. مبانی ارزش شناختی برنامه فلسفه براي کودکان را نیز باید در فلسفه هاي نقادي، عمل گرایی، تحلیل زبانی و روانشناسی شناختی ـ اجتماعی ویگوتسکی جستجو کرد. در بعد ارزش شناسی این برنامه تحت تأثیر نسبیت گرایی حاصل از فلسفه عمل گرایی در تبیین ارزشهاي فردي و اجتماعی و توافق حاصل از آن قرار گرفته است. از این رو لیپمن با هرگونه تلقین آموزه هاي کلاس درس به کودکان مخالف است و مخالفت خود را چنین بیان میدارد: « ایده ها و آرمانهاي فلسفی میتواند به زبان کودکان ارائه شود، اما در نهایت این کودکان هستند که خود باید به تولید ایده هاي فلسفی خویش بپردازند. »(لیپمن،1991)  
   پرهیز از تلقین، احترام به نظرگاه هاي کودکان و اعتماد به آنان از جمله ملاحظات ارزشی است که لیپمن در برنامه خود به آن تأکید دارد(لیپمن،1990)

 

 

 یکی از ویژگی هاي برنامه فلسفه براي کودکان نسبیت گرایی در شناخت است. لیپمن در این زمینه مینویسد: « پاسخ هاي نهایی که بتوان به سئوالات فلسفی [کودکان] داد وجود ندارد. زیرا این پاسخ ها فوراً با نظرگاه هاي مخالف جدیدي مواجه خواهد شد(لیپمن، 1980: 97 و 1988: 33) دیویی در کتاب «ما چگونه فکر میکنیم؟» به «عمل کامل اندیشه » اشاره می کند و منظورش از آن، تفکري است که با عمل همراه باشد(دیویی،1991). لذا تفکر منهاي عمل که در فلسفه فلاسفه اي چون افلاطون و ارسطو وجود دارد از نظر او  فاقد ارزش است(دیویی،1998). لیپمن به دنباله روي از دیویی به پیوستگی نظریه و عمل معتقد شده و در این باره مینویسد:
 « گمراه کننده خواهد بود اگر فکر کنیم که فلسفه سراسر نظري است و عملی نیست. برعکس اغلب اتفاق افتاده که نظریه به تنهایی وبدون توجه به عمل قادربه حل مسائل ومشکلات نبوده است.»(لیپمن،1998)

 

 


او در کتاب «تفکر در تعلیم و تربیت» به تأثیر خود از دیویی در توجه او به تجربه عملی در شناخت اشاره می کند و همراه با برجسته کردن نقش کودکان در فهم مسائل اجتماعی، بر تجارب بین فردي تأکید می ورزد(لیپمن،2007: 33)    وي با تاکید بر نقش تجربه در یادگیري کودکان میگوید: « تدریس باید به گونه اي باشد که منجر به تبادل تجربیات بین کودکان شود. ».و در جایی دیگر میگوید: «...در مورد کودکان، ما نیازمند واسطه اي هستیم که شکاف هاي عظیم بین اندیشه و تجربه را پر کند.»(لیپمن،1992: 7). ویگوتسکی روان شناس شناخت گراي روسی از چهره هاي دیگري است که بر افکار معرفت شناختی لیپمن تأثیر زیادي گذاشته است(لیپمن و پیزارو ، 2001). تأثیر تعامل اجتماعی و فرهنگی در حین گفت و گو هاي زبانی کودکان در رشد فکري کودکان، عنصر اساسی تشکیل هنده نظریه یادگیري اجتماعی ـ فرهنگی ویگوتسکی است. او رشد شناختی کودکان را متاثر از آموزش اجتماعی آنان میداند.   (مشیري 1388). لیپمن در گرایش به سمت شفاف سازي و تحلیل مفاهیم زبان عادي و روزمره که در حین گفتگوهاي فلسفی کودکان، رخ می دهد به معرفت شناسی فلسفه تحلیل زبانی به ویژه از نوع معرفت شناسی ویتگنشتاین دوم و  رایل متمایل است. (جوسو،2007: 27)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

تبیین رویکرد تفکر انتقادی (معنا ، مبانی و ) 
2-1- مقدمه
2-1-2- معنا و مفهوم تفکر انتقادی
 2-1-2-1- مرز تفکر انتقادی و شبه تفکر انتقادی
 2-1-2-2-تفکر انتقادی به عنوان یک محصول یا فرایند 
 2-1-2-3- تلاش برای یافتن یک تعریف جامع
 2-1-2-4- تفاوت رویکردتفکر انتقادی با انواع دیگر رویکردهای تفکر
2-1-3- مبانی تفکر انتقادی
 2-1-3-1- مبانی فلسفی
 2-1-3-1-1- اندیشه های دورۀ کلاسیک
 2-1-3-1-2- اندیشه های دورۀ رنسانس 
 2-1-3-1-3- عصر روشن گری
 2-1-3-1-4- اندیشه ها یمعاصر
•جان دیوئی، پدر تفکر انتقادی مدرن
•رابرت انیس و تفکر مسئولانه 
•نظریه پردازان انتقادی(مکتب فرانکفورت) 
•لیپمن و کاربری تفکر انتقادی در آموزش فلسفه به کودکان
-مبانی فلسفی برنامه فلسفه برای کودکان
 1- مبانی هستی شناختی
 2- مبانی انسان شناختی 
 3- مبانی معرفت شناختی 
 4- مبانی ارزش شناختی 
 2-1-3-2- مبانی روانشناختی 
 2-1-3-2-1- دیدگاه شناختی ژان پیاژه
 2-1-3-2-2- دیدگاه ویگوتسکی 
2-1-4- مؤلفه ها، ویژگی ها و رویکردها
 2-1-4-1- مؤلفه های تفکر انتقادی
 2-1-4-2- ضرورت توجه به هر دو مؤلفۀ تفکر انتقادی 
 2-1-4-3- مهارت ها و تمایلات در تفکر انتقادی
2-1-4-4- رویکردهای تفکر انتقادی
2-1-4-4-1- تفکر انتقادی به عنوان یک مهارت عام
 2-1-4-4-2- تفکر انتقادی به عنوان یک مهارت در حوزۀ خاص
2-1-5- آموزش مبتنی بر تفکر انتقادی 
2-1-5-1- تفکر انتقادی در آموزش و پرورش
2-1-5-2- چرا فقدان تفکر انتقادی؟ 
2-1-5-3-پرورش تفکر انتقادی
 2-1-5-3-1- پرورش مهارت های تفکر انتقادی 
 2-1-5-3-2- آموزش مبتنی بر دیالوگ
 2-1-5-3-3- بهره گیری از فنون طرح پرسش
 2-1-5-3-4- یادگیری مبتنی بر همیاری
 2-1-5-3-5- یادگیری بر مبنای حل مسأله
 2-1-5-3-6- آموزش بر مبنای مورد کاوی
 2-1-5-3-7- آموزش راهبردهای فراشناختی 
 2-1-5-3-8- پرورش تمایلات تفکر انتقادی
 2-1-5-3-8-1- موانع تفکر انتقادی 
 2-1-5-3-8-2- باورهای معرفتی در تفکر انتقادی 
 2-1-5-3-9- مؤلفه های کلاس درس مبتنی بر تفکر انتقادی
2-1-6- سنجش تفکر انتقادی
2-1-6-1- شیوه های سنجش تفکر انتقادی 
2-1-6-2- ابزارهای سنتی سنجش تفکر انتقادی
2-1-6-3- مسایل و مشکلات سنجش تفکر انتقادی


يشينه تحقيقاتي 
پيشينه داخلی
پيشينه خارجی 

منابع و مآخذ
منابع فارسی    
منابع انگلیسی