هدف از این پایان نامه ماهیت و مبانی رویکرد تفکر انتقادی و تفاوت آن با سایر رویکردهای تفکر می باشد.

واتسون و گلاسر، تدوین کنندگان یکی از عام ترین ابزارهای سنجش تفکر انتقادی از مهم ترین اندیشمندانی هستند که تفکر انتقادی را به عنوان یک فرایند می بینند. ادوارد گلاسر که در اندیشۀ خود از دیدگاه های دیوئی در باب تفکر انتقادی بهره برده است، تفکر انتقادی را این گونه تعریف می کند: 1. تمایل برای بررسی موضوع ها و مشکلات به یک روش اندیشمندانه که در حوزۀ تجارب شخص رخ می دهد.  2. دانش روش های بررسی و استدلال منطقی و در نهایت   3. مهارت های به کارگیری این روش ها (واتسون – گلاسر، 1980، همان)

در تعریف تفکر انتقادی، کاربرد مترادف این مفهوم با مفاهیم مرتبط دیگر است. گاهی اوقات، مربیان، اصطلاح تفکر انتقادی را به جای انواع دیگر پردازش اطلاعات، نظیر تفکر سطح بالا، حل مسأله، تفکر منطقی، استدلال و تفکر سازنده، فراشناخت و تفکر خلاق در نظر می گیرند. هر یک از پژوهشگران حوزه های مختلف، توضیح بسیار متفاوتی از این که تفکر انتقادی چیست و چه چیزی را شامل می شود، مطرح می کنند. وجود مفاهیم همگون، تلاش برای رسیدن به یک تعریف شفاف از تفکر انتقادی را دچار ابهام کرده است. البته برخی از متفکران، تفکر منطقی، تحلیلی، شهودی، انتقادی و خلاق را ابعاد تفکر می نامند. (شمشیری،1386)
    با توجه به پراکندگی موجود در تعریف تفکر انتقادی، نمی توان دایرۀ معنایی این مفهوم را محدود کرد و تعریف جامع و کاملی از تفکر انتقادی ارایه نمود.بنابراین یکی از مشکلات و موانع در پرورش تفکر انتقادی فقدان تعریف مورد توافق عام در این زمینه است( شعبانی و مهرمحمدی،1379). از این رو به نظر می رسد که همچنان این رویکرد در ابتدای راه تکوینی خود است و تحصیل تعریف واحد و عام و شامل و در بردارنده برنامه درسی مشخص در تمامی رشته ها نیاز مند تطوّر در گذر زمان است.

گاهی هر تفکری را به صرف این که مبتنی بر عقل است، تفکر انتقادی می نامند، بدون آن که در برگیرندۀ فعالیت ذهنی منظم و یا بر اساس استدلال ها یا قیاس های منطقی و قضاوت ها صحیح باشد. برای نمونه، تفکر غیرانتقادی می تواند شکل تفکر عادی (تفکر مبتنی بر شیوه های گذشته بدون در نظر گرفتن اطلاعات ارزیابی شده )، بارش مغزی (گفتن آنچه که به ذهن می آید بدون ارزیابی آن)، تفکر مضر و آسیب رسان (جمع آوری شواهد برای حمایت از یک موضع خاص بدون مورد سؤال قرار دادن آن) تفکر هیجانی (برخورد احساسی و هیجانی با رویدادها و عدم توجه به محتوای پیام) و یا خودفریبی باشد.
برخی از مردم تفکر انتقادی را با خود فریبی و خودبینی درهم می آمیزند و گمان می کنند که هرگونه زیرکی و چالاکی فکر به معنای تفکر انتقادی است. بسیار دیده شده است که افراد بهره گیری از تفکر را صرفاً در راستای منافع شخصی و غیرانسانی خود می بینند و نام آن را زیرکی و زرنگی می گذارند، بی آن که بدانند این نوع تفکر، شکلی از خودبینی توأم با خودفریبی است که در طی آن تفکر عموماً مخدوش می شود. در چنین تفکری، - به قول یورگن هابرماس – (به نقل از نیستانی، 1391)، فرد به دنبال برتری و غلبه بر مسأله با بهره گیری از ابزار و راهبردهای عقلانی است. هدف تفکر ابزاری، کامیابی شخصی، برتری جویی، حسابگری های خودخواهانه برای دست یابی به یک هدف خاص است.

فهرست مطالب

تبیین رویکرد تفکر انتقادی (معنا ، مبانی و ) 
2-1- مقدمه
2-1-2- معنا و مفهوم تفکر انتقادی
 2-1-2-1- مرز تفکر انتقادی و شبه تفکر انتقادی
 2-1-2-2-تفکر انتقادی به عنوان یک محصول یا فرایند 
 2-1-2-3- تلاش برای یافتن یک تعریف جامع
 2-1-2-4- تفاوت رویکردتفکر انتقادی با انواع دیگر رویکردهای تفکر
2-1-3- مبانی تفکر انتقادی
 2-1-3-1- مبانی فلسفی
 2-1-3-1-1- اندیشه های دورۀ کلاسیک
 2-1-3-1-2- اندیشه های دورۀ رنسانس 
 2-1-3-1-3- عصر روشن گری
 2-1-3-1-4- اندیشه ها یمعاصر
•جان دیوئی، پدر تفکر انتقادی مدرن
•رابرت انیس و تفکر مسئولانه 
•نظریه پردازان انتقادی(مکتب فرانکفورت) 
•لیپمن و کاربری تفکر انتقادی در آموزش فلسفه به کودکان
-مبانی فلسفی برنامه فلسفه برای کودکان
 1- مبانی هستی شناختی
 2- مبانی انسان شناختی 
 3- مبانی معرفت شناختی 
 4- مبانی ارزش شناختی 
 2-1-3-2- مبانی روانشناختی 
 2-1-3-2-1- دیدگاه شناختی ژان پیاژه
 2-1-3-2-2- دیدگاه ویگوتسکی 
2-1-4- مؤلفه ها، ویژگی ها و رویکردها
 2-1-4-1- مؤلفه های تفکر انتقادی
 2-1-4-2- ضرورت توجه به هر دو مؤلفۀ تفکر انتقادی 
 2-1-4-3- مهارت ها و تمایلات در تفکر انتقادی
2-1-4-4- رویکردهای تفکر انتقادی
2-1-4-4-1- تفکر انتقادی به عنوان یک مهارت عام
 2-1-4-4-2- تفکر انتقادی به عنوان یک مهارت در حوزۀ خاص
2-1-5- آموزش مبتنی بر تفکر انتقادی 
2-1-5-1- تفکر انتقادی در آموزش و پرورش
2-1-5-2- چرا فقدان تفکر انتقادی؟ 
2-1-5-3-پرورش تفکر انتقادی
 2-1-5-3-1- پرورش مهارت های تفکر انتقادی 
 2-1-5-3-2- آموزش مبتنی بر دیالوگ
 2-1-5-3-3- بهره گیری از فنون طرح پرسش
 2-1-5-3-4- یادگیری مبتنی بر همیاری
 2-1-5-3-5- یادگیری بر مبنای حل مسأله
 2-1-5-3-6- آموزش بر مبنای مورد کاوی
 2-1-5-3-7- آموزش راهبردهای فراشناختی 
 2-1-5-3-8- پرورش تمایلات تفکر انتقادی
 2-1-5-3-8-1- موانع تفکر انتقادی 
 2-1-5-3-8-2- باورهای معرفتی در تفکر انتقادی 
 2-1-5-3-9- مؤلفه های کلاس درس مبتنی بر تفکر انتقادی
2-1-6- سنجش تفکر انتقادی
2-1-6-1- شیوه های سنجش تفکر انتقادی 
2-1-6-2- ابزارهای سنتی سنجش تفکر انتقادی
2-1-6-3- مسایل و مشکلات سنجش تفکر انتقادی

يشينه تحقيقاتي 
پيشينه داخلی
پيشينه خارجی 

منابع و مآخذ
منابع فارسی    
منابع انگلیسی